‘‘ตตฺร โข, ภิกฺขเว, สุตวา อริยสาวโก ปฏิจฺจสมุปฺปาทญฺเญว สาธุกํ โยนิโส มนสิ กโรติ – ‘อิติ อิมสฺมิํ สติ อิทํ โหติ, อิมสฺสุปฺปาทา อิทํ อุปฺปชฺชติ; อิมสฺมิํ อสติ อิทํ น โหติ, อิมสฺส นิโรธา อิทํ นิรุชฺฌติ, ยทิทํ – อวิชฺชาปจฺจยา สงฺขารา; สงฺขารปจฺจยา วิญฺญาณํ…เป.… เอวเมตสฺส เกวลสฺส ทุกฺขกฺขนฺธสฺส สมุทโย โหติฯ อวิชฺชาย ตฺเวว อเสสวิราคนิโรธา สงฺขารนิโรโธ; สงฺขารนิโรธา วิญฺญาณนิโรโธ…เป.… เอวเมตสฺส เกวลสฺส ทุกฺขกฺขนฺธสฺส นิโรโธ โหตี’’’ติฯ สตฺตมํฯ

8. เจตนาสุตฺตํ

[38] สาวตฺถินิทานํ ฯ ‘‘ยญฺจ, ภิกฺขเว, เจเตติ ยญฺจ ปกปฺเปติ ยญฺจ อนุเสติ, อารมฺมณเมตํ [อารมณเมตํ (?)] โหติ วิญฺญาณสฺส ฐิติยาฯ อารมฺมเณ สติ ปติฏฺฐา วิญฺญาณสฺส โหติฯ ตสฺมิํ ปติฏฺฐิเต วิญฺญาเณ วิรูฬฺเห อายติํ ปุนพฺภวาภินิพฺพตฺติ โหติฯ อายติํ ปุนพฺภวาภินิพฺพตฺติยา สติ อายติํ ชาติ ชรามรณํ โสกปริเทวทุกฺขโทมนสฺสุปายาสา สมฺภวนฺติฯ เอวเมตสฺส เกวลสฺส ทุกฺขกฺขนฺธสฺส สมุทโย โหติ’’ฯ

‘‘โน เจ, ภิกฺขเว, เจเตติ โน เจ ปกปฺเปติ, อถ เจ อนุเสติ, อารมฺมณเมตํ โหติ วิญฺญาณสฺส ฐิติยาฯ อารมฺมเณ สติ ปติฏฺฐา วิญฺญาณสฺส โหติฯ ตสฺมิํ ปติฏฺฐิเต วิญฺญาเณ วิรูฬฺเห อายติํ ปุนพฺภวาภินิพฺพตฺติ โหติฯ อายติํ ปุนพฺภวาภินิพฺพตฺติยา สติ อายติํ ชาติชรามรณํ โสกปริเทวทุกฺขโทมนสฺสุปายาสา สมฺภวนฺติฯ เอวเมตสฺส เกวลสฺส ทุกฺขกฺขนฺธสฺส สมุทโย โหติฯ

‘‘ยโต จ โข, ภิกฺขเว, โน เจว เจเตติ โน จ ปกปฺเปติ โน จ อนุเสติ, อารมฺมณเมตํ น โหติ วิญฺญาณสฺส ฐิติยา ฯ อารมฺมเณ อสติ ปติฏฺฐา วิญฺญาณสฺส น โหติฯ ตทปฺปติฏฺฐิเต วิญฺญาเณ อวิรูฬฺเห อายติํ ปุนพฺภวาภินิพฺพตฺติ น โหติฯ อายติํ ปุนพฺภวาภินิพฺพตฺติยา อสติ อายติํ ชาติชรามรณํ โสกปริเทวทุกฺขโทมนสฺสุปายาสา นิรุชฺฌนฺติฯ เอวเมตสฺส เกวลสฺส ทุกฺขกฺขนฺธสฺส นิโรโธ โหตี’’ติฯ อฏฺฐมํฯ